Executieve functies (EF) zie je niet, ons gedrag zien we wel. Het gedrag bij o.a. het leren komen voort uit onze EF, dus om bv te kunnen plannen, het starten aan een taak, het vasthouden van de aandacht daar heb je bepaalde vaardigheden voor nodig.

Concreet gaat het over de volgende executieve functies:

Reactie inhibitie, Wekgeheugen, Emotieregulatie, Volgehouden aandacht, Taakinitiatie, Plannen/Priorisering, Organisatie, Timemanagement, Doelgericht gedrag (doorzettingsvermogen), Flexibiliteit, Zelfevaluatie. (Onderaan de pagina geef ik meer uitleg hierover).

Deze vaardigheden ontwikkel je van jongs af aan zodat je als kind, tiener en volwassenen succesvol kan functioneren.
Bij Baby's:
Baby's hebben nauwelijks controle op hoe ze reageren. Geleidelijk aan ontwikkelen ze het vermogen om hun aandacht te sturen; als ze huilen krijgen ze eten of worden ze verschoond.
Door de jaren heen leert het kind d.m.v. herhalen en oefenen hoe ze het beste kunnen gedragen en reageren om hun doel te bereiken.
Bij Tieners:
Op de leeftijd van 12 t/m 16 jaar zijn pubers vooral bezig met het hier en nu: vrienden, gamen, het sociale leven staat nu centraal. Doelgericht bezig zijn en toekomstgericht gedrag staan meer op de achtergrond. Door deze ontwikkeling zien we tieners die het moeilijk hebben tijdens het leren, ze weten wel dat het moet maar de motivatie of het plannen of het niet weten 'hoe' of…..ontbreekt op dit moment.
Vanaf hun 16e jaar 'herpakt' het brein zich en breekt er een nieuwe ontwikkelingsfase aan. Alle functies worden verfijnd.
Het brein waar de vaardigheden worden ontwikkeld (de prefrontale Cortex) groeit door tot ons 25e jaar, dus je kunt begrijpen dat tieners moeite kunnen hebben bij het leren als deze functies nog niet optimaal ontwikkeld zijn.

Daarom is coaching van leerlingen tijdens de tiener jaren zo geschikt om hun bewust te laten worden van hun gedrag en handelen. Zodat ze met veel oefenen en herhalen hun doel kunnen bereiken voor nu, maar ook voor de rest van hun leven.

Als leerlingen bij mij komen gaan we ook in op deze vaardigheden om te zien of hier nog begeleiding nodig is want het ligt niet aan 'slim zijn' om goed te kunnen leren.

Hieronder de executieve functies die nodig zijn om goed de taken en het huiswerk te kunnen organiseren:

REACTIE INHIBITIE:
Zelfcontrole, het vermogen om na te denken voordat je iets doet. Ofwel de neiging weerstaan om meteen iets te zeggen of te doen.

WERKGEHEUGEN:
De vaardigheid om informatie in het geheugen vast te houden bij het uitvoeren van complexe taken.

EMOTIE REGULATIE:
Het vermogen om emoties te reguleren om doelen te realiseren, taken te voltooien of gedrag te controleren. Bijvoorbeeld boosheid in bedwang houden als iets niet lukt.

VOLGEHOUDEN AANDACHT:
De vaardigheid om aandacht te blijven schenken aan een situatie of taak ondanks afleiding, vermoeidheid of verveling.

TAAKINITIATIE:
Het vermogen om zonder dralen aan een taak te beginnen, op tijd en op efficiënte wijze.

PLANNEN/PRIORISERING:
De vaardigheid om een plan te maken, om een doel te bereiken of een taak te voltooien. Het kind is in staat om beslissingen te nemen wat belangrijk is of niet.

ORGANISATIE:
Het vermogen om systemen te ontwikkelen en te onderhouden om op de hoogte te blijven van informatie of benodigde materialen.

TIMEMANAGEMENT:
De vaardigheid om in te schatten hoeveel tijd je hebt, hoe je de het beste kunt verdelen en hoe je een deadline moet halen.

DOELGERICHT GEDRAG (DOORZETTINGSVERMOGEN):
Het vermogen om een doel te formuleren dat te realiseren is en daarbij niet afgeleid of afgeschrikt wordt door tegengestelde belangen.

FLEXIBILITEIT:
De vaardigheid om plannen te herzien bij belemmeringen, tegenslag of bij fouten. Zich kunnen aanpassen.

ZELFEVALUATIE:
Het vermogen om een stapje terug te doen om jezelf en de situatie te overzien, om te bekijken hoe je een probleem aanpakt.                                                                             

                                             (bron: Peg Dawson en Richard Guare)

Executieve functies kunnen getraind worden en kunnen op elke leeftijd worden verbeterd door oefeningen en training.

Heb jij na het lezen nog vragen over executieve functies of heb jij behoefte aan begeleiding? Neem vrijblijvend contact met mij op, ik help je graag verder.